Paasdorp Hakendover: De Paardenprocessie.

TienenTroef plofte neer in de zetel bij twee goedlachse vrouwen die de organisatie van de Paardenprocessie van Hakendover versterken: zussen Liesbeth en Goele Vanhelmont hebben meerdere lachbuien bij ons uitgelokt gedurende het interview! Je ziet niet meer konijnen in Hakendover rondhuppelen dan elders, de paaseieren zullen niet in je handen vallen wanneer de klokken van de imposante kerk aan het luiden slaan, en toch valt niet te ontkennen dat we te maken hebben met een echt Paasdorp!  Lees hier meer over de eeuwenoude traditie die jaarlijks doorheen Hakendover trekt op Paasmaandag. De zusjes Vanhelmont aan het woord.

Voor de mensen in Hakendover zijn de dagen en de sfeer rond Pasen veel specialer dan alle andere feesten, zelfs Kerstmis!

Zolang wij ons kunnen herinneren, lopen wij mee in de processie. Wij werden daarvoor ‘geronseld’ op school, en elk jaar opnieuw is het enorm uitkijken naar deze periode. Voor de mensen in Hakendover zijn de dagen en de sfeer rond Pasen veel specialer dan alle andere feesten, zelfs Kerstmis! Heel het dorp maakt zich klaar voor de processie, familiefeesten worden voorbereid, de vlaggen worden op Palmzondag van zolder gehaald en de lenteschoonmaak wordt hier heel serieus genomen (lacht). De vlag niet buiten hangen is geen goed teken, dan hoor je gefluister als ‘die hebben er geen…’! Je kan de vlag gewoon aanvragen bij het processiecomité, er is dus eigenlijk geen excuus.

Hakendover wordt gedomineerd door een mastodont van een kerk (n.v.d.r.: vele eeuwen oud maar de exacte stichtingsdatum is onbekend), die de naam Kerk van de Goddelijke Zaligmaker (Jezus) draagt. En dat is eigenlijk wel speciaal, er zijn niet zoveel kerken die naar Jezus worden genoemd, vaker draagt een kerk de naam van Maria of een heilige. De vernoeming naar Jezus is waarschijnlijk te danken aan het stichtingsverhaal van de kerk: drie adellijke maagden hadden in de 7de eeuw het goddelijke idee een kerk te bouwen in onze omgeving. De eerste twee locaties bleken geen succes te zijn: wat werd opgebouwd, lag de volgende ochtend weer tegen de grond. God besloot dan maar een handje te helpen en wees de derde locatie aan via een spikdoorn die in de winter in bloei stond. Dertien werklieden hielpen mee aan de bouw van de kerk maar tijdens het middagmaal en de uitbetaling van de lonen ontbrak die dertiende man steeds. De legende gaat dat die dertiende man dus eigenlijk Jezus zelf was.

Er lopen 175 figuranten mee in de processie, los van de schuttersgilde, de fanfare,… . Een hele hoop goed volk dus!

Deze stichtingslegende werd op een houten retabel afgebeeld (+/- 1405) en het zijn de figuren op dat retabel die in de Paardenprocessie aan bod komen. Daarom wordt er ook gesproken over het ‘levend’ retabel. Er lopen 175 figuranten mee in de processie, los van de schuttersgildes, de fanfares, … . Een hele hoop goed volk dus! Er zijn enkele belangrijke rollen, zoals die van de drie adellijke maagden en de Goddelijke Zaligmaker. Het spreekt voor zich dat die rollen wel gegeerd zijn, maar eigenlijk is iedereen gehecht aan zijn/haar rol (Liesbeth speelde de rol van de heilige Appolonia en Goele speelde rol van de heilige Catharina). De paardenloop rond de Tiense Berg en de zegening van de paarden – oorspronkelijk een heidens gebruik – is het meest spectaculaire en unieke deel van de processie (de paardenloop komt zelden voor) en het gaat er doorgaans nogal wild aan toe. Nochtans gebeuren er amper ongelukken, de ruiters die mee galopperen weten ook wel waar ze aan toe zijn en de organisatie controleert op voorhand of de omstandigheden het toelaten de paardenloop te laten starten. Er worden ook met opzet geen dranghekken rond het parcours gezet om te zorgen dat mens en paard tijdig kunnen uitwijken.

Het weerbericht kijkt voor de inwoners van Hakendover in de aanloop naar de Paardenprocessie als een thriller! De dag zelf wordt pas beslist in welke vorm de processie van start zal gaan. De processie trekt een heel gevarieerd publiek aan, wij hebben zelfs Waalse en Nederlandse mensen die meelopen in de processie. Lang geleden waren processies verboden in de Nederlanden, het is dus een eeuwenoude traditie voor deze Nederlandse deelnemers om op Paasmaandag af te zakken naar Hakendover. Ooit werden deze Nederlandse broederschappen niet in België toegelaten vanwege de mond-en-klauwzeer epidemie. Er zijn daarnaast geen vereisten om mee te lopen in de processie, je moet zelfs niet gedoopt zijn!  Je kan er echter wel niet om heen dat de paardenprocessie in se een katholieke traditie is, het vertrekpunt is dan ook het kerkelijke gebeuren. Wat niet wil zeggen dat de kerk doorheen het jaar voller zit in Hakendover dan ergens anders! Alle activiteiten rond de processie (de kermis, de volkscafés,…) zorgen voor een mooie mix van tradities, iets wat gigantisch verbindend werkt in het dorp.

Wij kijken elk jaar enorm hard uit naar de Paardenprocessie en we zullen nooit op vakantie gaan tijdens deze periode (en ook niet tijdens Suikerrock). Onze roots liggen echt wel in Hakendover.

Wij kijken elk jaar enorm hard uit naar de Paardenprocessie en we zullen nooit op vakantie gaan tijdens deze periode (en ook niet tijdens Suikerrock), onze ‘roots’ liggen echt wel in Hakendover. Onze grootouders en ouders zijn afkomstig van dit dorp. Wij hebben allebei in Leuven gewoond, maar zijn toch terug in Hakendover beland en nu wonen we hier zelfs samen. Leuven heeft het voordeel dat het super anoniem is, maar dat is tegelijk ook een nadeel. Hakendover is een echt dorp en de inwoners zullen wel eens raar opkijken van ‘die zussen die samenwonen’ (de anonimiteit is eerder ver te zoeken), maar aan de andere kant is het echt onze thuis.  In alle rust, maar tegelijk dichtbij de stad Tienen waar we alles kunnen vinden en die toch compact genoeg is om de anonimiteit wat weg te nemen. Tienen heeft als stad niet altijd een positieve sticker opgekleefd gekregen, maar we begrijpen die negativiteit niet. Wij betrappen onszelf er soms ook op dat we niet vlug zullen melden dat wij een link hebben met Tienen. Als de mensen niet weten waar Hakendover ligt, zullen we het dorp eerder situeren tussen Tienen EN Sint-Truiden.

Nochtans moet die reputatie echt wel bijgeschaafd worden. Er worden vaak leuke dingen georganiseerd – haast elk weekend is er wel iets te doen en dat gaat zeker niet op voor elke stad – en als we gaan shoppen dan verkiezen we toch Tienen, waar we de uitbaters van onze vaste stekjes wel een beetje kennen. Ik merk ook wel dat de stad de laatste tijd een meer positieve connotatie krijgt. Er gebeurt meer in de stad om Tienen levendiger te maken. Waar wij graag naartoe gaan? Wij kennen de mensen van de Operabar goed, daar kan je ons geregeld vinden. Ook Het Zwak Moment, Dieu, Tothai, Thailand House, Gambrinus, … zijn leuke plekjes. Wij zijn benieuwd naar The Gatsby, de zaak die weldra gaat openen. De uitbaters zijn van Hakendover! Melchior is altijd volzet dus daar zijn we nog niet geweest, en blijkbaar worden er ook wel leuke avonden georganiseerd in het Theatercafé.

De troeven van Tienen? Het is een plek waar we ons goed voelen… dat valt moeilijk objectief te benaderen, het platteland dichtbij de stad.

De troeven van Tienen? Het is een plek waar we ons goed voelen… dat valt moeilijk objectief te benaderen, het platteland dichtbij de stad. We komen in Hakendover tot rust en kunnen binnen het kwartier met de fiets in Tienen staan. We zouden niet weten waarom een andere omgeving beter zou zijn. Iedereen spreekt zo positief over Mechelen, maar waarom zou er meer potentieel zijn in die stad? Het is nodig dat het imago van Tienen wordt opgekuist. Wat als elk individu zich nu eens wat positiever uitlaat over deze stad, en wat als de restaurants ook op zaterdag open zijn? Dat is nu niet altijd het geval.

Auteur: Kim Rutten

Foto’s: Lotte Hendrickx