Onlangs leerde ik De Huiswerkbrug kennen, een initiatief dat zich met de hulp van verschillende vrijwilligers inzet voor maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren. Aangezien ik een zwak heb voor dergelijke projecten, wou ik dit mooie project in Tienen graag in de kijker zetten.
Het afgelopen schooljaar was, dankzij corona, weer een jaar vol uitdagingen voor zowel scholen als voor leerlingen. Voor sommige leerlingen is naar school gaan nog net iets uitdagender dan voor anderen. Gelukkig is er in Tienen De Huiswerkbrug. De Huiswerkbrug is een initiatief dat zich inzet voor kinderen en jongeren die opgroeien in een maatschappelijk kwetsbare context. Het ultieme doel is dat deze leerlingen de mogelijkheden krijgen om te slagen in hun schoolopdracht en zo een kansrijke toekomst tegemoet gaan.
Wat is De Huiswerkbrug?
Ik ontmoet Vanessa, coördinator van De Huiswerkbrug. Zij vertelt met veel passie over het project en de werking ervan. De Huiswerkbrug focust zich op twee domeinen. Enerzijds is dat het installeren van een structuur rond het huiswerk in het gezin; anderzijds het vergroten van de deelname aan het vrijetijdsleven. Als een leerling aangemeld wordt bij De Huiswerkbrug, wordt er bekeken of er een vrijwilliger met deze leerling en zijn gezin op pad kan gaan.
Vanessa vertelt: “We kiezen er heel bewust voor om in het gezin te werken. Zo werken we ook in de realiteit waar de kinderen hun huiswerk maken. De vrijwilliger zoekt met het gezin naar een goed plekje om dat huiswerk te maken en er wordt bekeken wat een goed tijdstip is binnen hun structuur, met aandacht voor de bestaande routines van het gezin. Het voordeel van te werken in het gezin is dat we preventief kunnen werken in het alledaagse leven. Als het gezin moeilijkheden ervaart, kunnen we helpen om deze zo snel mogelijk te counteren”.
De Huiswerkbrug wil vooral leerlingen en hun ouders versterken en emanciperen. Hierdoor verschilt dit initiatief van een bijlesorganisatie, dewelke ingeschakeld wordt bij structurele leerachterstanden. “Het is de bedoeling dat we iedereen in het gezin in hun kracht zetten, zodat iedereen voldoende zelfvertrouwen opbouwt en ze geloven dat ze het zelf kunnen opvolgen en aanpakken in de toekomst.”
Er wordt op verschillende manieren ondersteuning bij het huiswerk geboden. “Bij kinderen van het lager onderwijs gaan we spelenderwijs hun schoolse vaardigheden inoefenen. Bij jongeren van het secundair onderwijs focussen we meer op leren leren, het structureren van het huiswerk en het maken van een planning, een schema of een samenvatting.”
Naast de kinderen handvatten aanreiken zodat ze zelfstandig aan de slag kunnen met het huiswerk, bekommert de vrijwilliger zich ook om vrije tijd en hobby’s. “De focus hoeft niet altijd eerst op het huiswerk te liggen. Ik vind het even belangrijk dat de vrijwilliger eens een keer tijd kan maken om een uitstap te doen met het kind. Of een keer naar de bib gaan bijvoorbeeld. Zo is er tijd om een vertrouwensband op te bouwen met die leerling. Voor leerlingen die in moeilijkheden zitten is een luisterend oor erg waardevol.”
Drempels
Het hele project is ontstaan omdat er signalen vanuit scholen en het platform voor gelijke onderwijskansen kwamen. “Daar werd er gesignaleerd dat kinderen in kwetsbare milieus tegen drempels botsen, die maken dat zij moeilijkheden hebben bij het maken van huiswerk of het deelnemen aan onderwijsactiviteiten. Hierdoor bouwden deze kinderen een leerachterstand op en komen ze in een vicieuze cirkel terecht.”
De Huiswerkbrug tracht een antwoord te bieden op dit probleem. Ze willen bekijken wat ze kunnen doen om de drempels weg te werken en de deelname aan de maatschappij te vergroten. Zo is een deel van de begeleiding ook gericht op de praktische drempels waar de leerlingen mee worstelen. “Het huiswerk dat niet gemaakt wordt, is zeker geen weerspiegeling van onwil, maar een weerspiegeling van het feit dat ze thuis niet altijd de mogelijkheden of de middelen hebben.”
Het basisonderwijs is momenteel hoofdzakelijk gratis. Doordat al het materiaal in de klas beschikbaar is, hebben die leerlingen thuis niet steeds het nodige materiaal (een geo-driehoek, een passer,…) om hun huiswerk te maken. De vrijwilliger gaat met het gezin op zoek naar dit materiaal. Als er bijvoorbeeld een sportdag is en de kinderen moeten een fietshelm meenemen, dan kan dat iets zijn waar de vrijwilliger zijn schouders onder zet.
Momenteel verloopt veel communicatie vanuit de scholen digitaal. Soms hebben gezinnen niet de middelen om alle digitale apparaten aan te schaffen. Ook hier bekijkt de vrijwilliger hoe het gezin in deze omstandigheden toch mee kan zijn. De digitale communicatie zelf loopt soms ook zeer moeizaam omwille van een taalbarrière of een gebrek aan kennis van de digitale systemen. Hier zal de vrijwilliger de ouders mee op weg zetten zodat de juiste communicatie tot bij hen geraakt en zij op hun beurt met de school kunnen communiceren.
Soms weten ouders niet hoe ze hun kinderen op schools vlak kunnen ondersteunen. Ook hier kan de vrijwilliger de mogelijkheden met de ouders bespreken en de ouders handvatten bieden om dit zelf te doen. “Er zijn natuurlijk dingen die je als ouder kan opnemen: vragen hoe het was op school, vragen naar de hoeveelheid huiswerk,… We proberen ouders zoveel mogelijk in hun kracht te zetten: wat kunnen ze wel doen? Bijvoorbeeld samen de boekentas maken. We laten ouders ervaren dat de motivatie van hun kinderen groeit doordat ze interesse in hun schooldag tonen. ”
Bruggen bouwen
Voor corona werden er thee- en koffiemomenten georganiseerd voor ouders. Dit is een samenwerking tussen Anneleen Theunis (Huis Van het Kind Tienen), Rasha Alasadi (brugfiguur lager onderwijs in Tienen) en Vanessa (de Huiswerkbrug). “Ouders worden uitgenodigd op het moment dat ze hun kind afzetten of komen ophalen om even binnen te springen in de school en een tasje thee of koffie te drinken. Ze kunnen daar dan meteen terecht met hun vragen over school of over het huiswerk. Er is dan ook een terugkoppeling naar de school toe waardoor de school kan bekijken of hun beleid overeenstemt met de ervaringen van ouders.”
Vanessa zit als coördinator op verschillende fora waar het belang van gelijke onderwijskansen centraal staat. Ook hier is zij een brugfiguur tussen de praktijk en het beleid en komt ze op voor gelijke onderwijskansen voor iedereen.
Vrijwilligers aan het woord
Marleen
Marleen en Marie-Louise zijn vrijwilligers bij De Huiswerkbrug. Zij zetten zich met hart en ziel in voor de kinderen die ze begeleiden. Marleen kwam via het internet bij De Huiswerkbrug terecht. “Ik deed al vrijwilligerswerk, maar dan iets anders. Ik wou al langer iets met kinderen doen en ben gewoon op google gaan zoeken en bij De Huiswerkbrug terecht gekomen.” Marleen begeleidt op dit moment twee leerlingen. “Ik help vooral de kinderen met hun huiswerk. Ze hebben het iets moeilijker of ze hebben een achterstand. Voor de ouders lukt het niet altijd om hen te helpen.”
Voor Marleen is het wel fijn dat de vragen van de kinderen kunnen verschillen. Zo begeleidt ze één leerling enkel voor het lezen, terwijl de andere leerling een bredere ondersteuning nodig heeft. De samenwerking met de ouders is ook voor haar heel belangrijk. “Ik stem dat ook af met de ouders. Zij vragen me dan “zou je vandaag dat willen doen?”. Indien nodig neem ik contact op met de school om af te stemmen. Naargelang hun feedback weet ik welke richting ik moet uitgaan.” Omwille van corona waren de begeleidingen voornamelijk digitaal. “Je bent toch wel een beetje begrensd met wat je kan doen en waarmee je kan helpen. Zeker als je helpt met een dictee ofzo. Dan is dat bijvoorbeeld met foto’s trekken. We trekken onze plan wel.”
Qua tijdsinvestering voorziet Marleen voor elke leerling een uur begeleidingstijd per week en dan nog een beetje extra tijd voor bijvoorbeeld een schoolbezoek. Die extra tijd gaat soms ook naar een uitnodiging die Marleen van een gezin krijgt. “Zoals nu woensdagnamiddag, dan wil de mama mij bedanken op een manier die bij hun cultuur past. Die leerling verjaart vandaag en dan mag ik morgen langs gaan voor taart en koffie. Als vrijwilliger word je meegenomen in de cultuur van dat gezin, en ze zijn vaak heel loyaal. Dat is ook wel heel mooi.” De dankbaarheid van de ouders en de warmte van de leerlingen is groot. Op een bepaald moment werd Marleen door een mama gebeld en ze moest meteen komen: “Ze had teveel couscous gemaakt en ik moest dat nu gaan afhalen want ze had dat voor mij gemaakt”.
Het afronden van een traject geeft een dubbel gevoel. “Langs de ene kant is dit heel jammer want jij moet ook afscheid nemen en dat kind loslaten. Maar langs de andere kant ben je toch wel heel fier op je leerling en ook blij dat jij hebt kunnen helpen. Je hebt iets betekend voor zo een kind.” Ondanks de moeilijkheid van het afscheid, blijft Marleen zich met een groot hart inzetten voor haar leerlingen. “Ja, dat zijn kinderen hé. Dat is het meest dankbare publiek. Die zijn spontaan; die zijn eerlijk. En je vormt mee hun toekomst want die staat nog voor de deur. Als je daar dan aan mee kan helpen: graag dan!”
Marie-Louise
Maria-Louise begeleidt al verschillende jaren dezelfde leerling. Ze betrekt ook heel actief de ouders. “Als hij dan klein was, dan ging ik bij hun aan huis en kwamen de ouders mee aan tafel zitten. En dan konden ze zien hoe wij huiswerk maakten, hoe we spelletjes speelden en wanneer we een pauze namen. Taalspellen, spellen om de maaltafels te leren, enz. De ouders deden dat dan mee. We hebben ook samen een weekschema van gemaakt, zodat ze dit zelf konden gebruiken op de avonden dat ik er niet was.” De band met het gezin blijft belangrijk voor Marie-Louise. Zo vertelt ze dat de mama nu ook nog geregeld contact met haar opneemt als ze bepaalde zaken niet goed weet. “Ze weten dat ze bij u terecht kunnen als er iets is en dat jij je best gaat doen voor hen.”
De ondersteuning die Marie-Louise biedt, is ruimer dan enkel het begeleiden van huiswerk. “Eigenlijk doe je dat hele huiswerkgebeuren en je ondersteunt het gezin hierin. Tegelijkertijd bekijken we hoe we zijn wereld toch weer wat groter kunnen maken en wat meer open zodat hij nieuwe dingen kan leren kennen, maar ook sociale contacten kan aangaan en vriendjes kan maken. Zo zijn er bijvoorbeeld verjaardagsfeestjes. Hij mocht gaan, maar het was voor het gezin niet mogelijk om dit te realiseren. Daar kan je dan mee helpen.” Verder deed Marie-Louise verschillende uitstapjes met haar leerling: ze bezochten de suikerraffinaderij, ze gingen zwemmen, brachten een bezoekje aan de bib enz. Ook de zoektocht naar hobby’s werd doorlopen, met wisselend succes. “Hij is een tijdje gaan voetballen, een tijdje gaan zwemmen en een tijdje naar de jeugdbeweging gegaan. Maar soms is het moeilijk voor een gezin om dit vol te houden. Je probeert telkens opnieuw, maar het is ook elke keer rekening houden met de toestand van het gezin op dat moment.” Marie-Louise ervaarde dat het haar leerling veel goed heeft gedaan en dat zijn sociale vaardigheden hierdoor groeiden.
Voor Marie-Louise is haar engagement voor de Huiswerkbrug een vanzelfsprekendheid. “Dat is toch wel heel belangrijk voor kinderen, dat er zo iemand in hun leven is als hun ouders het moeilijk hebben. Voor de kinderen zelf, maar uiteindelijk ook voor de ouders is het belangrijk dat ze bij iemand terecht kunnen. Onderschat echt niet wat je betekent voor hen.”
Word jij hier ook warm van?
Momenteel zijn er nog verschillende leerlingen aan het wachten op een vrijwilliger die samen met hen op pad wil gaan. Door corona is de vraag naar ondersteuning van De Huiswerkbrug enorm gestegen. Ben jij ook gebeten om iets te betekenen voor deze kinderen en hun gezin? Aarzel dan zeker niet om contact op te nemen met Vanessa.
Als je wil starten als vrijwilliger zal er eerst een kennismakingsgesprek plaatsvinden, waarin jij De Huiswerkbrug nog beter leert kennen en De Huiswerkbrug jou. Je krijgt een korte opstartvorming en je kan aan de slag gaan! Tussentijds zijn er momenten van supervisie, zodat jij ook voldoende ondersteuning krijgt. Er wordt op basis van jouw interesses en voorkeuren (bvb. leeftijd, inhoudelijke interesses,…) gezocht naar een goede match tussen jou en de leerling. Twijfel dus zeker niet om contact op te nemen via mail (vanessa.huygens@begeleidwonentienen.be) of telefoon (0490/ 57 98 24).
De Huiswerkbrug wordt mede mogelijk gemaakt door samenwerkingen met Stad Tienen, OCMW Tienen, Huis van het Kind Tienen, LOP BaO en SO, Lions Club Tienen. Het project maakt gebruik van de huisvesting en organisatie van Begeleid Wonen Tienen vzw.
Tekst: Lisa Debroyer
Foto’s: Lisa Debroyer en Vanessa Huygens
